H
hightestuser
Iron
- Joined
- Aug 20, 2024
- Posts
- 44
- Reputation
- 79
Merhaba, öncelikle rehberi okumadan önce şunu söylemeliyim ki bu rehber subforumda gelmiş geçmiş en iyi rehber olabilir, Designer @Resistance. olarak bu tiradı dizayn etmekten çok keyif aldım. Yazar @hightestuser 'a teşekkür ederim, iyi forumlar.
Sayfa 1 :
Ortognatik Cerrahi — Estetik Odaklı Büyük Rehber
İçindekiler
- Giriş
- Hangi Durumlarda Estetik Amaçla Ortognatik Cerrahi Yapılır?
- Cerrahi Teknikler(Yüzeysel): Yüzde Hangi Bölge Nasıl Düzeltilir?
- Le Fort Osteotomileri — Genel Planlama Mantığı
- Le Fort I — Gülüş ve Üst Dudak Odağı
- Le Fort II — Burun Kökü ve Göz Altı Desteği
- Le Fort III — Komple Orta Yüz Taşıma
- Le Fort IV / Monoblok Fronto-fasiyal
- Le Fort Seçimi — Hızlı Yol Haritası
- Estetik Detaylar Küçük Ayarlar, Büyük Etkiler
- Kısa Süreç, Beklentiler ve Riskler
- Spoiler: Dikkat!
- Neden Segmental? Konsept ve Planlama
- Başlıca Segmental Teknik Tipleri
- 2/3/4-Parça Segmental Le Fort I
- İnterpozisyonal Osteotomi (Down-/Up-Graft)
- Horseshoe / Step Varyantları
- Segmental mi, Le Fort I mi? — Karar Matrisi
- Estetik Mikro-Hedefler ve Süreç
- Temel Mantık ve Estetik Etkiler
- Yaşa Göre Yaklaşımlar
- SARPE
- MARPE / MSE
- MSE vs. SARPE Karar Matrisi
- Ritim–Zamanlama Sık Yan Etkiler ve Fonksiyon Bonusları
- FAQ (SARPE & MSE)
- Pitch / Roll / Yaw Mikro-Rotasyonları
- Lokal Vertikal (Down-/Up-Graft & Sandwich)
-Mandibula (Alt Çene) Ortognatik Cerrahileri
-Planlamaya Estetik Gözle Bakış
-BSSO — Alt Çeneyi Öne/Geri Alma
-Rotasyon ve Asimetri Düzeltmeleri
-IVRO
-Genioplasti / Chin Wing — Çene Ucu ve Jawline Heykeltıraşlığı
-Asimetri, Üç Düzlemde Düzeltme
-Mandibular Kontur
-Süreç, İyileşme, Stabilite ve Riskler
-FAQ (Alt Çene)
-Alt + Üst Çene Kombine Ortognatik Cerrahiler
-Neden Kombine?
-En Yaygın Kombinasyonlar
-Rotasyon Stratejileri (CCW/CW)
-Risk ve Zorluklar
-FAQ
-Ortognatik Cerrahinin Fonksiyonel Katkıları (Kısa Özet)
-Büyük Özet ve Kapanış
Ön Bilgi
Ortognatik cerrahi hakkında en detaylı, uzun ve anlaşılır bilgileri paylaşacağım. Amacım hem yüz estetiğini ilgilendiren (oranlar, profil, simetri) konuları açıklamak.Yüz estetiği ön planda olacak, fonksiyon kısmına destekleyici olarak değineceğim.-Uzman Katkısı
İçerik, uluslararası literatürün yanı sıra, European Board of Orthodontics tarafından sertifikalandırılmış ortodontistlerin ve deneyimli cerrahların görüşleri dikkate alınarak düzenlenmiştir.
Giriş
Ortognatik cerrahi: dolgu/botoks gibi yumuşak doku işlemlerinden farklı olarak kemik konumlarını değiştirir. Küçük çeneyi büyütür, fazla öndekini geriye alır, orta yüz çökmüşse öne taşır, asimetriyi düzeltir ve üç yüz bölgesi (üst–orta–alt) arasındaki dengeyi sağlar. Etkisi derindir ve ömür boyu kalıcıdır.
Hangi Durumlarda Estetik Amaçla Ortognatik Cerrahi Yapılır?
-Alt çene çok önde (prognati)
-Alt çene çok geride (retrognati)
-Derin Kapanış(Deep bite)
-Asimetri
Cerrahi Teknikler: Yüzde Hangi Bölge Nasıl Düzeltilir?
-Maksilla (Üst Çene)
*Üst çene, yüzün orta bölgesinde yer aldığı için yapılan her müdahale profil, gülüş ve genel estetiği direkt değiştirir. Göz altı–yanak–üst dudak–burun hattı birlikte etkilenir.Le Fort Osteotomileri — Genel Planlama Mantığı
*Üst incisor görünürlüğü: 2–4 mm idealdir.*Gülüşte diş eti görünürlüğü: 0–2 mm doğal; 3 mm+ gummy smile.
*Burun,üst dudak,çene ilişkisi: Nasolabial açı, üst dudak desteği, paranasal dolgunluk.
*Gülüş yayı: Upper Palate genişliği ve dudak köşesi boşlukları.
*Rotasyonlar: Pitch / Roll / Yaw.
Not: Üst çene hareketleri burun tabanı ve üst dudakta iz bırakır,alar cinch(Burun tabanı daraltma dikişi) ve V-Y kapanış(Üst dudağa yapılan V seklinde kesi,ameliyat sonunda dikiş atılırken kesi kenarları Y şeklinde kapatılır.)sık kullanılır.
Le Fort I — Gülüş ve Üst Dudak Odağı
Le Fort I Osteotomi ve Down-fracture
Hareketler: Öne alma, impaction, down-graft, transvers ayar, yaw/roll/pitch.
Estetik: Gummy smile'ı azaltma, gülüş yayını düzeltme, paranasal dolgunluk artışı.
Burun/dudak etkileri: Burun ucu yukarı kalkar aynı zamanda daha kısa ve dik bir görünüm olusturur,Septum yeniden konumlandırılırsa burun tıkanıklığı azalabilir ama cerrahi sırasında septumda zedelenme olursa tıkanıklık artabilir.Maksilla geri alınırsa dudak incelir, öne alınırsa dudak daha dolgun görünür.Gülüş estetigi degisir özellikle Gummy smile azalabilir.
Neden Le Fort I: Gummy smile, dar gülüş yayı, zayıf dudak desteği, orta hat/cant sorunları.
Riskler: Sinir hasari,Relaps,TME Sorunlari.
BSSO+ Genioplasty dahildir.(Genelde birlikte yapılır)
Le Fort II — Burun Kökü ve Göz Altı Desteği
Le Fort II Osteotomi
Etkiler:Burun çevresindeki bölge (özellikle burun yanları, yanakların üst–iç kısmı, göz altı ile burun kenarı arası) bu bölgede hacim artışı görülür ve daha dolgun durur, burun kökü öne gelir, göz altı desteklenir.
Hareket aralıkları: İlerletme 3–8 mm, vertical 1–3 mm.
Riskler: Infraorbital sinir(Üst çenenin yan tarafında,göz altından çıkan bir sinirdir) hissizleşebilir,Nasolakrimal kanal(Burun köşesinden gözyaşını burun boşluğuna taşıyan kanaldır.)Cerrahi sırasında yanlış kesilerle hasar görürse gözyaşı akışı bozulabilir.
Le Fort III — Komple Orta Yüz Taşıma
Yöntem: Estetik dışı ileri olgularda RED(Dıştan takılan, kafaya vidalarla sabitlenen bir dikkatör cihazıdır.) ile büyük ilerletmeler sağlanır.
Riskler:Sinir hasarı,Görme kaybı riski(çok çok nadir),Görme bozukluğu,Çift görme,Gözün içe çokmesi yada öne çıkması,Sürekli göz sulanması
Sonuç:
Le Fort IV – Komple Kafa Tabanı Tasıma
Kime?: Estetik rutinde nadir/ağır yüz deformitelerinde.
Etkiler: Crouzon Sendromu,Apert Sendromu ve Pfeiffer Sendromuna sahip hastalarda ileri derece kraniofasiyal iyilesme.
Riskler:Çok yüksek komplikasyon riski vardır ölüme kadar gidebilir.
Le Fort Seçimi — Hızlı Yol Haritası
*Gülüş/üst dudak odaklı = Le Fort I + segmental osteotomiler(Birazdan değinecegim).*Burun kökü düz, göz altı çukur = Le Fort II
*Elmacık çok zayıf, tüm orta yüz düz = Le Fort III
*Fronto-fasiyal ağır deformite = Monoblok (LF IV)
Estetik Detaylar
*Impaction: Maksillanın yukarı doğru hareket ettirilmesi.Gummy’yi söndürür; burun ucunu hafif kaldırabilir.*Advancement: Kemiğin öne doğru taşınması demek.Maksilla veya Mandibula olabilir.Paranasal dolgunluk(Elmacık kemiğinin iç tarafı) ve dudak desteği.
*Rotasyon (pitch): Öne arkaya eğilme hareketi.Smile arc’ı doğallaştırır.
*Transvers:Yatay düzlemde 2–3 mm artış bile buccal corridor’u(Gülümserken üst dişlerin yan tarafları ile yanak arasındaki boşluk (karanlık üçgen/alan)). daraltır.
*Alar cinch + V–Y:Burun tabanı daraltıcı / kontrol edici dikiş.Burun genişlemesi ve dudak incelmesini önler.
Kısa Süreç, Beklentiler ve Riskler
*Ameliyat: 1,5–3,5 saat (Eğer kombine bir operasyon ise daha da uzun sürer).*İyileşme: 2–3 hafta şişlik; 1. ay sosyal görünüme yakın; 6–12 ay oturma.
*Riskler: Dİş canlılığı etkilenebilir, burun tabanı, sinüs basıncı, relaps.
Sayfa 2 :
Segmental Maksiller Osteotomiler (Parçalı Düzeltmeler)
Neden Segmental? Konsept ve Planlama
Lokal gummy, açık/derin kapanış, dudak desteği–diş boyu–smile arc ayarı.Anatomi: Kök güvenliği, yumuşak doku planı, rotasyonlar.
2/3/4-Parça Segmental Le Fort I
*2-Parça: Çene genişliğinde 2–4 mm artış planlanır.Ön ve arka segmentler( Ön segment önde yer alan dislari ifade eder,Arka segment kaninin arkasında kalan disleri ifade eder.) farklı miktarda ilerletilecek → özellikle estetik ve oklüzyon dengesi (Oklüzyon Dengesi: üst ve alt dişlerin temasının simetrik,dengeli ve fonksiyonel olması demektir.).*3-Parça:Çeneyi 3 parçalı segmental Le Fort I ile ön + sağ + sol bloklara ayırılması
Bu sayede tek ameliyatta hem gülüş hattı (smile arc) hem de dikey oranlar (vertical boyut) düzeltiliyor.
*4-Parça: Aşırı crowding/karmaşık palate.
İnterpozisyonal Osteotomi (Down-/Up-Graft):Segmenti aşağıya (down-graft) veya yukarıya (up-graft) hareket ettirip araya greft yerleştirilerek bonemass ve stabilite sağlanmasıdır.
*Down-graft: Maksilla aşağı alınır, incisor görünürlüğü artar ve yüz gençleşir.*Up-graft: Maksilla öne alınır,Gummy smile azalır.(Gummy smile eğer diş etinden kaynaklanıyor ise gingivektomi operasyonu önerilir.)
Horseshoe / Step Varyantları
*Horseshoe: Le Fort I osteotomisi sırasında maksillanın alveolar kısmı yani diş taşıyan kısmı ile palatal yani damak kısmı ayrılır bu iki segment ayrılırken bu kesiler at nalı seklinde atılır bu yüzden bu varyanta Horseshoe ismi verilmistir.Segmental mi, Le Fort I mi? — Karar Matrisi
*Sadece ön diş–dudak–gülüş hattı = Ön segmental osteotomi*Cant/lokal açık/derin kapanış = Arka segmental osteotomi
*Genişlik+vertical+smile arc birlikte = 3-parça, Le Fort I
*Global orta yüz/burun ilişkisi gerek = Le Fort II/III
*Estetik-Mikro Hedefler ve süreç
*Dinlenimde diş görünümü: 2–4 mm idealdir.
*Gülüşte diş eti görünümü: 0–2 mm doğal kabul edilir.
*Ameliyat süresi: Tek parça 1–2 saat, çok parçalı 2–3 saatten uzun.
*İyileşme: Kemik kaynaması genelde 6–8 haftada olur.
Sayfa 3 :
Maksiller Distraksiyon Osteogenezi & SARPE / MARPE / RPE
Temel Mantık ve Estetik Etkiler
- Amaç: Üst çeneyi sağ–sol yönde kemik seviyesinde genişletmek.
- Yaşa Göre Yaklaşımlar:Sarpe damağı kaynamış hastalarda kullanılır.Yani erişkinlerde kullanılır diyebiliriz.Marpe ise ergenlik sonu-genç erişkin dönem de kullanılır.RPE ise 12 yasından küçük üst damagı yumusak hastalar da kullanılır.
- Çocuk/erken ergen: RPE/Hybrid çoğu kez yeter.
- Geç ergen/erken 20’ler: MARPE/MSE cerrahisiz bile mümkün.
- 25+ yetişkin: Sıklıkla SARPE veya segmental Le Fort gerekir.
SARPE — Cerrahi Destekli Genişletme
- Cerrahi: Üst çeneyi genişletmek için önce orta palatal sütür açılır,Ardından gerekirse yan duvarlarda osteotomi yapılır,Bazı vakalarda da pterigomaksiller ayrım(Le Fort I sırasında üst çenenin arka kısmının, sfenoid kemiğin pterygoid çıkıntılarından ayrılması.) eklenir, böylece üst çene iskeletsel olarak tam serbestleşir ve genişletme sağlanır.
- Aktivasyon:günlük 0.5–1.0 mm; hedef 6–10+ mm.
- Retansiyon: 3–6 ay; bir miktar relaps beklenir.
- Estetik: Gülüş dolgunluğu, nazal tabanda hafif genişleme.
-
MARPE / MSE — Skeletal Genişletme
- Mantık: TAD’lerle(Üst damaga yerlestirilen mini vidalar.) kemik temelli kuvvet; diş devrilmesi az, açılma daha paralel.
- Uygunluk: Geç ergen/erken 20’ler >; 25+ vaka seçimi ile.
- Riskler: TAD irritasyonu/gevşemesi, asimetri yönetimi zordur.
-
MSE vs. SARPE — Karar Matrisi
- <20–22 + uygun sutür → MSE/Hybrid
- ≥23–25 veya split yok → SARPE
- Aşırı darlık/arka açılmıyor → SARPE ve sphenoid ayrım
- Sadece 2–4 mm kozmetik (genç) → RPE/Hybrid
- Transvers + diğer düzlemler → Segmental Le Fort I
Ritim–Zamanlama, Sık Yan Etkiler ve Fonksiyon Bonusları
- Hız: 0.5–1.0 mm/gün Sağlamlaşma: 3–6 ay.
- Yan etkiler: Basınç/ağrı, diş hassasiyeti, yumuşak doku tahrişi, asimetri, relaps.
- Bonus: Nazal dirençte azalma; bazı hastada uyku–nefes konforu.
FAQ (SARPE & MSE)
- MSE mi SARPE mı? Yaş, sutür ve hedefe bağlı.
- Burun büyür mü? Nazal taban hafif genişleyebilir; alar cinch(Burun kanadı) ile kontrol edilmeli.
- Relaps olur mu? Enine genişletmede bir miktar relaps normaldir; koruma (retansiyon) şarttır.
- Estetik için kaç mm yeter? → 2–4 mm bile fotoğrafta büyük fark yaratır.
Sayfa 4 :
Maksillada Mikro-İnce Ayarlar
Pitch / Roll / Yaw Mikro-Rotasyonları
- Pitch: Diş eti ve incisor görünürlüğü; impaction/down-graft ile.
- CCW pitch: çene ucu öne–yukarı, jawline belirgin.
CW pitch : çene ucu aşağı–arkaya, alt yüz uzar. - Roll: Arka dişlerin bir tarafını yukarı veya aşağı almak..
- Yaw: Çenenin sağa,sola dönmesi.
Tek taraflı arka dişleri yukarı/aşağı hareket ettirerek cant düzeltme.
Cant:Eğiklik,yana yatıklık.- Hedef:Tek taraflı arka dişleri 1–2 mm yukarı/aşağı alarak yamuk gülüşü düzeltmek.
*Buccol Corridor:Gülümserken üst dişlerin yan kenarı ile yanak arasındaki boşluk.
*Two-piece Le Fort I ile 2–3 mm artış, gülüşü “dolu” yapar.
Ortognatik Cerrahi — Alt Çene (Mandibula) Rehberi
Bu bölüm, alt çene (mandibula) cerrahilerine odaklanmaktadır. Bilgiler, uluslararası kitaplar, makaleler ve alanında uzman cerrahların tecrübelerinden derlenmiştir.Amaç, konuyu herkesin anlayabileceği şekilde sunmaktır.
BSSO (Bilateral Sagittal Split Osteotomi)
-Kimlere Yapılır?
*Alt çene gerideyse (retrognati / Class II):*Zayıf çene, gıdı, yumuşak profil: Öne alma yapılır.
*Alt çene çok öndeyse (prognati / Class III):
*Çıkık çene, sert ifade: Geriye alma yapılır.
*Asimetri vakaları:
*Çene orta hattı kayık, bir gonial açı farklı, sağ/sol farklı miktarda hareket.
*Dik yönde uyumsuzluk:
*Uzun yüz, alt yüz kısaltma (CCW rotasyonla).
*Kısa yüz, alt yüz uzatma.
Etkiler:
*İlerletme: Profil güçlenir, gıdı azalır, boyun/çene açısı keskinleşir.
*Setback: Aşırı öndeki çene geriye alınır, sert ifade yumuşar.
Rotasyonlar:
*CCW: alt yüz kısalır, boyun hattı keskinleşir.
*Pitch: gıdı kontrolü.
*Riskler:Alt dudak ve çene ucunda uyuşukluk,Cerrahi teknik hataları(Alanında uzman bir Cerrah ile çalışmak çok önemli.),Relaps.
Sonuç:
IVRO (Intraoral Vertical Ramus Osteotomi)
Tanım: Ramusun arkasından dikey kesi ile setback yapılır.
Kimlere Yapılır?
*Alt çenesi çok önde olanlar*Alt çene aşırı çıkıntılı → geri almak için kullanılır.
*Hafif–orta değil, aşırı prognatik vakalarda tercih edilir.
*TME (çene eklemi) şikâyeti olanlar
*Eklemde ağrı, klik, dislokasyon yaşayanlarda.
*Çünkü IVRO’da kondil manipülasyonu çok az → ekleme yük daha dengeli biner.
*Setback gereken ama stabilite sorunlu vakalar
*BSSO ile geriye alma yapıldığında relaps riski yüksekse, IVRO tercih edilebilir.
*Özellikle büyük setback (>8 mm) gerekenlerde.
*Çene kilitlenmesi veya kas spazmı olanlarda
*Eklem ve kas rahatlatma amaçlı, geçici IMF (çenelerin lastikle bağlanması) ile birlikte yapılır.
Kimlere Uygun Değil?
Alt çenesi geride olanlar, ilerletme yapılamaz.Estetikte çok ince kontrol isteyen vakalarda (yaw/roll/pitch) → BSSO tercih edilir.
Spoiler: Hatırlatma!
*Avantaj: Kondile(Alt çenenin eklem yapan kısmı) fazla dokunulmaz → TME (eklem) şikâyeti olanlarda konforlu.
*Dezavantaj: Genelde sadece geriye alma (setback) için uygundur, ilerletme yapılamaz.
SSRO (Versus Sagittal Split Ramus Osteotomy)
Tanım : Çeneleri ilgilendiren kapanış problemlerinin ve doğumsal şekil bozukluklarının tedavisinde alt çeneye uygulanan ortognatik cerrahi tekniklerinden biridir.
*Alt çene geriliği (retrognati) : alt çene küçükse ve önde olması gerekiyorsa, çene öne alınır.
*Alt çene fazlalığı (prognati) : alt çene çok ilerideyse, geriye alınır.
*Asimetri : alt çene sağa/sola kayıksa düzeltmek için.
*Maloklüzyon (ısırma bozukluğu) : ortodonti ile düzeltilemeyecek derecede iskeletsel uyumsuzluk varsa.
*Fonksiyonel sorunlar : çiğneme, konuşma, eklem problemleri veya estetik şikayetler.
Genioplasti (Çene Ucu Cerrahisi)
Sonuç:
Yumuşak Doku: Mentalis kası iyi asılmazsa “witch’s chin” (doku sarkması) olusabilir.
Asimetri Düzeltmeleri
-Çene ucu orta hattan kaymışsa veya bir gonial açı diğerinden aşağıdaysa:
*Orta hat kayıklığında =BSSO + yaw + genioplasti.
*Gonial açı farklılığında = Roll + BSSO + gerekirse chin wing.
*Çoğu vakada üst çene de (Le Fort I) eşlik eder çünkü asimetri genelde tek çeneden değil, ikisinden birlikte kaynaklanır.
*Mandibular Kontur
*Gonial açı tıraşı: Daha feminen ya da maskülen görünüm.
*Masseter hattı yumuşatma: Mandibular hattı daha zarif hale getirme
Yumuşak Doku Rehberi
*Labiomental açı: 110°–130° → estetik için ideal.*Cervicomental açı (boyun–çene): CCW + ilerletme + genioplasti ile keskinleşir.
*Gıdı: Çoğunlukla mandibula projeksiyonu ve rotasyona bağlıdır, sadece yağ değil.
Süreç & Stabilite
Ameliyat süresi: 1,5–3 saat (BSSO).
*İyileşme: 2–3 hafta şişlik, 1 ay sosyal hayata dönüş, 6–12 ayda tam oturma.
*Stabilite: İlerletmeler genelde stabil; setback ve büyük rotasyonlarda relaps riski daha yüksek.
-FAQ (Alt Çene)
*Sadece çene ucu yeter mi? Eğer problem mandibuladan kaynaklıysa yetmez; ama uç zayıfsa etkili olabilir.
*IVRO mu BSSO mu? Eklem sağlığına göre tercih edilir.
*Alt yüzüm uzun, ne yapılır? Üst çene impaction(Maksillanın yukarı alınması) + mandibular CCW.
*Feminen/maskülen jawline? Chin Wing + genioplasti + gonial kontur.
CCW ROTATION(GÖRSEL)
Kapanış
Bu rehber, ortognatik cerrahi hakkında genel bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Buradaki içerikler tıbbi tavsiye yerine geçmez. Her hasta farklıdır; en doğru planı yalnızca sizi muayene eden ortodontist ve cerrah birlikte belirleyebilir.
Yeni vaka örnekleri, 3D planlama teknikleri ve uzman görüşleri geldikçe güncellemeler yapmaya devam edeceğim. Sorularınızı, yorumlarınızı ve katkılarınızı beklerim
Yazar : @hightestuser
Designer : @Resistance.
